درباره Batch File و دستورات CMD و .BAT

بچ فایل چیست

بچ فایل در واقع فایل متنی با یکی از پسوندهای bat. یا cmd. و یا btm. است و شامل یک سری دستور (Command) می‌شود که وقتی آن را اجرا می‌کنید مستقیماً وارد محیط CMD یا همان Command Prompt شده و دستورات را به‌صورت اتوماتیک و پشت سر هم انجام می‌دهد.

شروع

برای ساخت یک فایل BAT به راحتی میتوانید برنامه Notepad ویندوز را باز کنید فرمت آن را AllFile قرار دهید. سپس پسوند آن را به bat. تغییر دهید

می توانید دستورات را داخل همین فیل متی بنویسید و یا بر ری فایل ساخته شده کلیک راست و Edit را انتخاب کنید

Shutdown /s

Shutdown /r

Shutdown /l

چند مثال کاربردی:

باز کردن سایت‌های

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@echo off
start "" https://amirweb.me
start "" https://ebanking.bankmellat.ir/ebanking/#/
start "" https://www.instagram.com/amirweb.me/
start "" https://www.google.com/


توضیح:

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

با دستور start و آدرس سایت مورد نظر را به فایل میدهید کاراکتر “” هم باز شدن در تب جدید را برای ما فراهم می‌کن

بررسی باز بودن پورت

در این مطلب در مورد نحوه تشخیص باز یا بسته بودن پورت نوشته ام در انجا می خواهیم با برنامه PortyQry.exe مراحل بررسی را کاربر پسند کنیم

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم فایل PortyQry.exe را در کنارش قرار مدهیم

@echo off
Title Port Status Check Created BY Amirweb.me & Color 0a
cls
set /p host="Host? "
set /p port="Port? "
.\PortyQry.exe -n %host% -e %port%
pause

توضیح:
با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

Title عنوان را به دلخواه تغییر می‌دهیم

با & دستور بعدی در همان خط را قابل اجرا می‌کنیم

با Color رنگ ضمینه و متن را تغییر می‌دهیم

cls صفحه را پاکسازی می‌کنیم

set /p host=”Host? “ متغییری به نام host تعیرف می‌کنیم set /p از کاربر ورودی را دریافت می‌کند

set /p port=”Port? “ منغییری به نام Port تعریف میکنیم set /p از کاربر ورودی را دریافت می‌کند

.\ به پوشه‌ای که فایل در آن اجرا شد ارجا می‌دهد PortyQry.exe -n %host% -e %port% برنامه را با سویچ -n‌ و مقدار متغییر %host% را جاگذاری می‌کند و با سیوچ -e مقدار %port% را جاگذاری و اجرا میکند

Pause مانع از بسته شدن فایل می‌شود تا زمانی که کاربر کلیدی را فشار دهد

پشتیبان‌گیری

در اینجا می‌خواهیم از فایل‌ها و پوشه‌های مورد نظر در محل مورد نظر پشتیبان (Backup) بگیریم،این پشتیبان اینگونه عمل کند که در محل پشتیبانگیری یک پوشه با نام تاریخ ایجاد کند و کلیه فایل‌ها و پوشه‌ها را کپی کند

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@ECHO OFF
set source=C:\amirweb\
set destination=d:\Backup\
for /F "tokens=2-4 delims=/ " %%i in ('date /t') do set yyyymmdd1=%%j"."%%i"."%%k
if exist %destination% goto GO
:GO
mkdir %destination%%yyyymmdd1%
xcopy %source%* %destination%%yyyymmdd1% /s/d/y/c/v/r
echo.
echo Finished copying %source% to %destination%
echo.
echo Created %destination%%yyyymmdd1%
pause

توضیح:
با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

توسط دستور set دو متغییر بنام source ( برای پوشه مورد نظر) و destination (آدرس مقصد)  تعیین میکنیم

FOR یک چرخه ایجاد میکنم و از دستور date /t که خروجی به شکل Sat 05/25/2019 دارد تاریخ را استخراج میکنیم

با دستور tokens بخش مورد نظر از تاریخ را انتخاب میکنم (۲ از ۴) و آن را با دستور set داخل متغییر به نام yyyymmdd1 قرار می‌دهیم

با if یک شرط برقرار می‌کنیم که اگر مقصد مجود داشت با goto  به منوی GO‌ برو

:GO منوی و لیبل GO را میسازیم

با دستور mkdir برای ساخت پوشه دو متغییر %destination% مقصد و %yyyymmdd1% برای نام پوشه بر اساس تاریخ را ایجاد می‌کنیم

با دستور xcopy از متغییر source مسیر را دریافت می‌کنیم * به مفهوم کلیه فایل‌ها می‌باشد، مسیر مصد را از دو متغییر %destination% %yyyymmdd1% به دستور می‌دهیم

برای دستور xcopy  سویچ و پارامتر‌های /s/d/y/c/v/r را انتخاب میکنیم (/s کپی پوشه‌و زیر پوشه‌ها – /d فایل‌های کپی شده در تاریخ یا بعد از تاریخ مشخص شده تغییر کرده است. اگر هیچ تاریخی داده نشود، فقط آن فایل‌هایی را که زمان منبع تازه‌تر از زمان مقصد هستند کپی می‌کند. – /y برای اوررایت و عدم توقف – /c عدم توقف برای خطا‌ها- /v اطمینان از قابل خواندن بودن – /r نوشتن فایل‌های فقط خواندنی)

با دستور echo به کاربر در مورد اتمام عملیات اطلاع می‌دهیم

Pause مانع از بسته شدن فایل می‌شود تا زمانی که کاربر کلیدی را فشار دهد

یافتن نسخه ویندوز

می‌خواهیم نسخه ویندوز را مشخص کنیم

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@echo off
for /f "tokens=4-5 delims=. " %%i in ('ver') do set VERSION=%%i.%%j
if "%version%" == "6.0" echo Windows Vista.
if "%version%" == "6.1" echo Windows 7
if "%version%" == "6.2" echo Windows 8
if "%version%" == "6.3" echo Windows 8.1
if "%version%" == "10.0" echo Windows 10.
Pause


توضیح:

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

FOR یک چرخه ایجاد میکنم

ver برای بدست آوردن نسخه ویندوز( چیزی مثال Microsoft Windows [Version 10.0.18362.116] )

tokens=4-5 مقدار بست آمده را تقسیم میکند یه ۵ قسمت و قسمت ۴ را نگه می دارد با delims (در انجا 10.0)

set VERSION=%%i.%%j مقدار بدست آمده را بعنوان VERSION یک متغییر در نظر می‌گیرد

if “%version%” مقدار VERSION را با == بررسی میکند در هر چرخه اگر با مقدار if برابر باشد echo آن خط را نمایش میدهد

Pause مانع از بسته شدن فایل می‌شود تا زمانی که کاربر کلیدی را فشار دهد

تشخیص ۳۲ بیتی یا ۶۴ بیتی بودن ویندوز

می‌خواهیم ۳۲ بیتی یا ۶۴ بیتی بودن ویندوز را مشخص کنیم

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@echo off
echo Detecting OS processor type
if /i "%PROCESSOR_IDENTIFIER:~0,3%"=="X86" (
echo system is x86
echo 32-bit...
) else (
echo 64-bit...
)
pause

توضیح:

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

با echo متن دلخواه را مینویسیم

شرط را با if آغاز میکنیم با سویچ /I غیر حساس بودن به مقدار را تعیین میکنم(یعنی فقط قسمیتی از وروردی برابر باشد کافیست)

PROCESSOR_IDENTIFIER یکی از مقدارها ویندوز برای نمایش نوع پردازندش ویندوز می‌باشد از انجا که در ویندوز‌های ۳۲ بیتی کلمه X86 را در این مقدار درج میکند در اینجا از آن استفاده میکنیم

که اگر در مقدار دریافتی از PROCESSOR_IDENTIFIER کلمه X86 وجود داشت با echo بنویس 32-bit

) else ( مشخص میکند که در غیر این صورت با echo بنویس 64-bit

Pause مانع از بسته شدن فایل می‌شود تا زمانی که کاربر کلیدی را فشار دهد

توضیح:

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

با دستور title عنوان صفحه را تغییر می‌دهیم

با echo متن دلخواه را نمایش می‌دهیم

با دستور ping و آدرس سایت مرود نظر که با سویچ -t جهت ادامه دار بودن فعال است

یک مثال برای ساخت منو

می‌خواهیم با اجرای اسکریپت از کاربر جهت اجرای برنامه notepad یا calculator سوال کند و به نسبت ورودی اطلاعات برنامه مورد نظر را باز کند

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@Echo off
Title Create Batch Menu
:Menu
Color 0a
Echo ______________________________________
Echo.
Echo Please Choose one of the following menu
Echo Press n for open notepad
Echo Press c for open calculator
Echo ______________________________________
Echo.
SET /P M=Type n or c and Press Enter:
IF %M%==n goto Notepad
IF %M%==c goto Calculator
Goto Menu
:Notepad
Start Notepad
EXIT
:Calculator
Start Calc
EXIT

توضیح:

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

با دستور Title عنوان صفحه را تغییر می‌دهیم

با : یک لیبل به نام Menu ایجاد میکنیم

Color رنگ ضمینه و نوشته را تغییر می‌دهیم

با Echo  متن و خط برای ایجاد محیط بهتر ایجاد میکینم

با SET یک متغییر به نام M تعیین با سویچ /p آن را از ورودی کاربر دریافت خواهیم کرد

با IF شرط برقرار مینیم که اگر وروردی کاربر برای متغییر M کاراکتر n بود با دستور goto  به لیبل(منوی)Notepad برو و در صورت c بودن به منوی Calculator برو

Goto Menu باعث می ؤود برنامه در لیبل Menu که در اول ایجاد کردیم منتظر بماند

:Notepad همان لیبلیست که برای Notepad  ایجاد کردیم در صورتی که این لیبل انتخاب شود دستور Start Notepad اجرا می‌شود

:Calculator همان لیبلیست که برای Calculator ایجاد کردیم در صورتی که این لیبل انتخاب شود دستور Start Calc اجرا می‌شود

EXIT بعد از اتمام برنامه را می‌بندد

مرتب‌سازی فایل‌ها
می خواهیم با اجرا یک batch file کلیه فایل‌های پوشه‌ای که فایل در آن است را بر اساس فرمت و نوع فایل در داخل پوشه‌های مربوط طبقه‌بندی کنیم

یک فایل batch file ایجاد میکنیم و محتوی مورد نظر را بصورت زیر در آن قرار میدهیم

@echo off
rem For each file in your folder
for %%a in (".\*") do (
rem check if the file has an extension and if it is not our script
if "%%~xa" NEQ "" if "%%~dpxa" NEQ "%~dpx0" (
rem check if extension folder exists, if not it is created
if not exist "%%~xa" mkdir "%%~xa"
rem Move the file to directory
move "%%a" "%%~dpa%%~xa\"
))

پوشه مثال:

با اجرا فایل به این صورت مرتب ‌می‌شود

توضیح:

سطح این اسکریپ پیشرفته می‌باشد و کمی گیج کننده به نظر می‌آید

با دستور @echo off غیر تعاملی بودن را فعال میکنیم

rem یک توضیح برای خودمات نوشته‌ایم که این فایل برای چه کاریست

FOR یک چرخه ایجاد میکنم

%%a به معنی کار با تک‌تک فایل‌های موجود در فولدری است که فایل bat در آن اجرا می‌شود.

(“.\”) به معنی فولدر ریشه‌ای است.

%~xa برای بررسی پسوند و فرمت فایل می‌باشد

NEQ : مساوی نبودن پشوند‌ها را بررسی می‌کند

mkdir “%%~xa” یک پوه هم‌نام پسوند فایل ایجاد می‌کند

move “%%a” “%%~dpa%%~xa\” فایل‌ها با پسوند مشابه را به دوشه با پسوند مسابه انتقال می‌دهد