رام (ROM): یک رام یا Read-Only Memory (حافظه فقط خواندنی) در واقع نسخه ای خاص از سیستم عامل اندروید گوشی شماست .
رام ها به دو دسته تقسیم میشوند :
1) رام های استوک ( Stock ROM ) : رام های رسمی یا پیشفرض هر گوشی ! به عبارت دیگر رامی که توسط شرکت های سازنده ی گوشی های تلفن همراه ارائه و به روز رسانی میشوند….برای نصب رام های رسمی نیاز به هیچ یک از اعمال تخصصی مانند روت کردن , آنلاک کردن , اس آف کردن و …. نمیباشد و در صورتی هم که این عملیات (روت کردن , آنلاک کردن , اس آف کردن و ….) را انجام داده باشید بعد از نصب رام رسمی همه چیز به حالت قبلی خود برمیگردد…
2) رام های کاستوم ( Custom ROM ) : کاستوم رام ها نسخه های firmware آماده ای هستند که اصلاح شده و تغییر یافته اند.برخی تنها دسترسی روت را فراهم کرده و برخی دیگر به کلی ظاهر و حس کاربری موبایل را تغییر می دهند.کاستوم رام ها معمولا توسط توسعه دهندگان به عنوان یک سرگرمی جانبی آماده می شوند و اغلب در سایت XDA عرضه می گردند.
امکانات یک کاستوم رام کاملا به سلیقه شخص کوکر،امکانات سخت افزاری گوشی و البته به نبوغ و دانش شخص کوکر بستگی دارد. هیچ استانداری برای کوک کردن یک رام وجود ندارد و همواره رام ها با یکدیگر تفاوت داشته اند و دارند !
تنها فاکتور مهمی که برای یک رام می توان در نظر گرفت این است که تمام قسمت های گوشی به خوبی و بدون مشکل کار کنند .. قسمت هایی مانند دوربین ، GPS و Wifi و …رام های Port شده به کاستوم رام هایی گفته میشود که از روی رامی که قبلا برای برای گوشی متفاوتی کوک شده بوده ، برای گوشی دیگری کوک می شوند ! برای مثال یک کوکر از روی رامی که برای گوشی X کوک شده بوده ، رامی برای گوشی Y کوک می کند . به این رام Port شده می گویند ! البته تعداد این رام ها بسیار کمتر از رام های دیگر است زیرا در کوک کردن این رام ها مشکلات زیادی وجود دارد و کوکر نمی تواند از روی هر گوشی برای گوشی مورد نظر خود رام Port کند. عواملی مانند نوع چیپ ست ها ، اندازه صفحه نمایش و … در اینجا مورد توجه است و بدون توجه به این عوامل Port کردن رام غیر ممکن است ! Custom Rom در پارتیشن System ریخته میشود و از آن جایی که نوشتن روی این پارتیشن تنها پس از Root شدن گوشی ممکن است ؛ ریختن کاستوم رام هم تنها پس از Root شدن ممکن است و در حالت Unroot هیچ راهی برای ریختن آنها وجود ندارد !
البته رام ها دارای فایل Boot.img نیز هستند که وجود این فایل برای بوت شدن رام اجباری است. این فایل در پارتیشن Boot ریخته میشود
بوت لودر (Bootloader): بوت لودر پایین ترین سطح کدهای فرمان در تلفن شما است. در واقع یک بخش کوچک نرم افزاری که برای اجرای صحیح سیستم عامل حضور آن ضروری است. برای مقایسه می توان گفت نقشی همانند بایوس کامپیوترها بر عهده دارد. معمولا هنگامی موبایل یا تبلت جدیدی می خرید، بوت لودر آن قفل است. لذا در فرآیند روت کردن، در بعضی از برند ها مثل HTC معمولا آنلاک کردن بوت لودر و باز کردن قفل آن اولین اولویت شما خواهد بود.
چرا بوت لودر قفل ( Lock ) شده است؟ بوت لودر معمولا روی گوشی های اندرویدی قفل می باشد، به دلیل اینکه اگرچه متن باز است اما به هرحال تولید کنندگان می خواهند که شما از همان ورژن اندرویدی استفاده کنید که آن ها برای گوشی شما طراحی کرده اند. برای انجام این کار، تولیدکنندگان بوت لودر را قفل می کنند. با بوت لودر قفل روی یک گوشی اندرویدی، تقریبا فلش(نصب) رام های کاستوم که کرنل احتصاصی خود را دارند، غیر ممکن است. هرگونه تلاشی برای اینکار منجر به باطل شدن گارانتی و حتی بریک شدن گوشی می شود(زیاد هم نترسید ولی احتیاط شرط عقله). بنابراین همیشه اولین قدم، انلاک کردن بوت لودر می باشد. چرا لازم است که در یک گوشی اندرویدی بوت لودر را انلاک کنیم؟ جواب این سوال بسیار راحت است. اگر نیاز به روت (نه در همه موارد) و نصب رام های کاستوم ( در صورت همراه بودن با کرنل اختصاصی) دارید، لازم است که شما بوت لودر دستگاه خود را انلاک کنید. به عبارت ساده تر انلاک بوت لودر به شما اجازه می دهد تا کرنل شخصی سازی شده را نصب کنید.
Kernel: هسته یا واسطه ی بین سخت افزار و نرم افزار گوشی ! کرنل در واقع یک میان افزار یا نرم افزار سطح پایینی است که با سخت افزار موبایل در ارتباط است. کرنل جایی میان سیستم عامل و تلفن هوشمند ایستاده و به تفسیر دستورات و کنترل چیزهایی مانند سرعت و ولتاژ پردازنده ها مشغول است. فلش کردن دستگاه و جایگزینی یک کرنل کاستوم دسترسی شما را به ولتاژهای پردازنده ممکن می سازد. حال می توانید با دستکاری این بخش، عمر باتری را بیشتر کرده یا سرعت موبایل را بالا ببرید.
ریکاوری (Recovery): ریکاوری یک قطعه نرم افزاری مجزا از اندروید است. به نوعی آن را می توان یک سیستم عامل جایگزین بسیار محدود دانست. معمولا با فشردن همزمان چند دکمه هنگام روشن شدن موبایل، می توانید ریکاوری را بوت کنید( برای دونستن اینکه چطور وارد ریکاوری گوشی خودتون بشید به بخش مربوط به گوشی خودتون در انجمن مراجعه کنید) . هنگامی وارد ریکاوری شوید، قادر به تغییرات گسترده ای همچون فلش کردن رام ها یا پاک کردن اطلاعات کاربری و… خواهید بود. ریکاوری اصلی که از طرف کارخانه سازنده اسمارت فون ها عرضه می شود، معمولا بسیار محدود است. لذا یکی از مراحل روت کردن تلفن، می تواند نصب یک ریکاوری کاستوم باشد. به طور خاص دو نوع ریکاوری کاستوم وجود دارد: ClockwordMod و TWRP.
Clockwork Mod : یک ریکاوری کاستوم بسیار کاربردی هست که جایگزین حالت Recovery Mode میشود. برای رفتن به اینحالت از همان روش 3 دکمه ی ریکاوری مد استفاده میشود. گاهی به صورت مخفف CWM نیز نوشته میشود. معمولا هر جا از شما خواسته شد، که فایلی با پسوند .ZIP را نصب کنید، باید به این نرم افزار مراجعه کنید. معمولا با تغییر کرنل این نرم افزار هم تغییر میکنه، این برنامه برای هر کرنل میتواند محیط متفاوتی داشته باشد.
– در اکثر برنامه های ریکاوری ، با دکمه های کم و زیاد کردن صدا، بر روی گزینه ها بالا و پایین رفته و با دکمه ی Power و یا بعضی اوقات Home گزینه ها رو انتخاب میکنیم.
فلش کردن (Flashing): فلش کردن چیزی بر روی دستگاه تان، اغلب به معنی نصب آن روی حافظه فقط خواندنی (read-only memory) موبایل است. برنامه های قابل فلش معمولا به صورت فایل فشرده zip عرضه می شوند و با استفاده از ریکاوری یا توسط ADB نصب هستند.
Firmware : بصورت خیلی ساده بخواهیم بیان کنیم، میشه راه انداز و برنامه های مورد نیاز یک سخت افزار که بر روی رام ریخته میشود. فرق فیرمور با راه اندازی که ما در سیستم عامل ها استفاده میکنیم، در اینه که فیرمور بر روی رام ریخته میشه، ولی راه اندازها از طریق سیستم عامل نصب میشوند. معمولا فیرمور برای بهبود کارایی سخت افزار، در طی فواصل زمانی توسط شرکت سازنده ارائه میشوند.
ADB: مخفف واژه Android Debug Bridge به معنی پل دیباگ آندروید است . این ابزار همراه با Android SDK در اختیار قرار میگیرد و برای کنترل و ارتباط با دستگاه آندرویدی شما کاربرد دارد . این ابزار و یا بهتر بگم مجموع دستورات داخل فولدر tools از Android SDK قرار دارد . این دستورات مهمترین اطلاعاتی هستند که هر فرد آندروید داری باسد از آنها برای گوشی خود استفاده کند پس یاد گیری این دستورات از واجبات آندروید است تا شما بتوانید عملیات ابتدایی را برای گوشی خود انجام دهید . دستورات ADB بسیار زیاد هستند و بعضی از دستورات به صورت گردشی اجرا میشوند تا شما برای توقف آنها دستوری صادر کنید و اطلاعات کوچکی در هر با بررسی را در اختیار شما قرار میدهند .
بریک شدن (Bricking): این عبارت یک اصطلاح هکری برای توصیف تلفنی است که نرم افزار آن نابود شده و دیگر کار نمی کند. به طور معمول یک ابزار بریک شده را با صرف زمان، پشتکار و هوش کافی می توان به زندگی برگرداند. اما این کار همیشه امکان پذیر نیست. در کل هنگام سر و کله زدن با نرم افزارهای بنیادی که روی موبایل شما جا خوش کرده اند، باید خطر بریک شدن را هم به جان بخرید. هرچند که امروزه احتمال وقوع این خطر هنگام روت کردن، بسیار پایین بوده و در صورت مهارت فردی، تقریبا ناچیز است
Overclock/Underclock : این اصطلاح به این معناست که شما یک Custom Kernel نصب کردید که امکان بالا بردن یا پایین آوردن فرکانس سی پی یو گوشی رو بهتون میده. بیشتر گوشی ها روی یک سرعت سی پی یو(فرکانس) معین کلاک بندی شدن (عموما ۲٫۴ مگاهرتز)، اما اگر سی پی یو گوشی تون رو Overclock کنید، می تونید این سرعت رو به دلخواه خودتون تغییر بدید. اورکلاک کردن، سرعت کارکرد گوشی شما رو بالا میبره ولی خب از اون طرف هم عمر باتری رو پایین میاره! Underclock کردن دقیقا عکس عمل Overclock کردن هست؛ آندرکلاک کردن، سرعت عمل سی پی یو رو پایین میاره؛ در نتیجه سرعت عملکرد دستگاه کند میشه و عمر باتری افزایش پیدا می کنه.
Mod (مد) : یک Mod به طور ساده یک فایل اصلاح کننده برای نرم افزار گوشی هست که می تونه شامل اضافه کردن قابلیت های جدید یا تغییر طرح بندی بصری گوشی شما مثل تغییر مکان ساعت به قسمت وسط نوار اطلاع رسانی یا وارون کردن رنگ ها در نرم افزار اس ام اس باشه. Modها معمولا فایل های ZIP قابل فلش هستن که در Custom Recovery فلش شدن.
Force Close : به اختصار در مجامع اندرویدی FC خوانده می شود . وضعیتی ست که سیستم عامل کد های داخل یک برنامه ثانویه یا ثالثیه را قبل از اجرا چک می کند و متوجه می شود که به دلیل اشکالات ش می تواند منجر به crash کردن سیستم بشود . برای همین قبل از اجرا برنامه را می بندد و یک پیغام مبنی بر بستن برنامه به دلیل اشکالات می دهد که به پیغام FC معروف است.
Soft Reset : هنگامی که گوشی هنگ کرد یا در نرم افزار یا برنامه ای قفل کرد میتونید این کار رو انجام دهید.برای Soft Reset کافيست که کليد Power را به مدت 6 ثانيه نگه داريد…
Hard Reset : معمولا قبل از نصب رام بهتره که گوشیتون رو ریست فکتوری یا همون هارد ریست کنید. برای Hard Reset بايد ابتدا وارد Recovery Mode بشويد. در صفحه مذکور، چند گزينه وجود دارد ، يکی از آنها Wipe data/factory reset است ، در اين صفحه از کليد های Volume up/down برای Navigation بين گزينه ها و از کليد Home برای انتخاب گزينه استفاده ميشود. با کليد Volume down به روی گزينه Wipe data/factory reset بياييد و با کليد Home آن را انتخاب کنيد ، گوشی شما Hard reset شده و دوباره به صفحه Recovery Mode باز ميگرديد، حالا با پايين نگه داشتن کليد Power , گوشی را soft reset کنيد .
wipe کردن : وايپ كردن عمليست كه در اثر آن تمامي اطلاعات گوشي به صورت كامل پاك خواهند شد در واقع يك نوع fctory reset با قدرت بيشر است كه در مواقع نصب رام يا بروز مشكلات جدي براي گوشي انجام مي گيرد. بهترین نوع وایپ کردن وارد شدن به ریکاوری و انجام Wipe factory reset , Wipe dalvik cache و Wipe cash partition و Wipe Battery status میباشد…
Wipe Cache که حافظه جانبی Cache رو پاک می کنه، این حافظه اطلاعات مربوطه به برنامه ها رو ذخیره می کنه که سریعتر اجرا شوند و هر وقت برنامه رو دوباره اجرا کنید اون اطلاعات دوباره ذخيره ميشه بنابراین پاک کردنش ضرری نداره.
Wipe Dalvik Cache که حافظه جانبی Dalvik Cache رو پاک می کنه. در كل حافظه ایه که توسط Dalvik Virtual Machine استفاده میشه و Dalvik VM برنامه ها رو اجرا می کنه و اطلاعات لازم برای اجرای برنامه ها و ارتباطشون به هم رو روی Dalvik Cache ذخیره می کنه. پاک کردن این بخش فقط باعث میشه دفعه بعد که گوشی رو روشن می کنین یک مقدار طول بکشه تا روشن بشه، مثل وقتی که رام جدید نصب کردین.
Wipe Battery Stats اطلاعات مربوط به عملکرد باتری رو پاک می کنه. این کار هنگام نصب رام جدید توصیه میشه تا باطری بهتر کالیبره بشه.
نكته : وايپ از ريكاوري مود و توسط برنامه CWM انجام ميشه . Wipe Data و Wipe Cache هر دو در صفحه اول ريكاوري مود هستند اما Wipe Dalvic و Wipe Battery Stats بعد از ورود به ريكاوري مود داخل گزينه Advance كه وارد شدين اين گزينه ها نمايان ميشن .
Data2EXT : حافظه داخلی گوشی های آندرویدی از چندین پارتیشن تشکلیل شده اند ! 3تا از این پارتیشن ها، system , data , cache هستند که هر کدوم کاری انجام میدن و از چیزی نگه داری می کنن.
پارتیشن system که یکی از مهم ترین پارتیشن هاست و از رام نگه داری می کند و همیشه به صورت فقط خواندنی یا Read-only هستش ؛ البته میشه از Read only درش آورد و اطلاعات روز ذخیره کرد که راه های خاص خودشو داره مثل System Overlay.
پارتیشن data از تمام اطلاعات و داده های کاربر مثل برنامه ها و بازیها، دیتای برنامه ها و بازی ها (مثل رکورد و تنظیمات و ..) و تنظیمات گوشی و خلاصه هرچی که کاربر ذخیره میکنه رو نگه داری می کنه ! (عمل WIPE این پارتیش رو فرمت می کنه)
كار app2sd اين است كه همه نرم افزار هايي كه كاربر نصب ميكند را به يك پارتيشن درون كارت مموري گوشي كه فرمت ext2 يا ext3 و يا ext4 دارد ( كه از فرمت هاي پارتيشن بندي linux هستند ) انتقال ميدهند. (براي استفاده از اين قابليت حتما بايد گوشي خود را روت كنيد )
BusyBox : به صورت خلاصه BusyBox مکملی است که بر روی Custom Romهای سیستم عامل Android نصب میشود و این گوشی ها را قادر می سازد تا از دستورات Linux استفاده کنند.
DLNA : استانداردی برای ارتباط بین دستگاههای دیجیتال با مصرف خانگی روی بستر شبکه های تحت آی پی است .
این استاندارد از سال ۲۰۰۴ راه اندازی شده و تا کنون بیش از ۲۴۵ شرکت مطرح جهان تحت آن قرار گرفته اند . دستگاههایی که با این استاندارد کار می کنند می توانند در صورت اتصال به یک شبکه خانگی از امکاناتی همچان اشتراک گذاری منابع اطلاعات و بسیاری امکانات شبکه به راحتی برخوردار شوند . امروزه محصولاتی چون لپتاپ ،گوشی های تلفن همراه ،تلویزیون ،دستگاههای پخش صوتی ،گیرنده های ماهواره ای و … تحت این استاندارد قرار دارند.
APK : نام فرمت (پسوند ) فایل اپلیکیشن های اندروید هست که بر روی گوشی شما نصب میشن. تمامی نرم افزارها و بازی هایی که شما از گوگل پلی یا منابع دیگر دریافت می کنید، دارای پسوند APK هستن. شما می تونید این نوع فایل ها رو با انتقال به مموری داخلی یا خارجی، در گوشی خودتون نصب کنید.
فایل های ODEX: در فایل های سیستمی اندروید، برنامه ها با پسوند apk ارائه میشوند. این نرم افزارها مجموعه ای از فایل های های ODEX هستند که مبنای آنها ذخیره ی فضای حافظه هست. این فایل های ODEX دقیقا مجموعه ای از قسمت های مختلف یک نرم افزار هستند که برای قبل از بوت شدن بهینه شده اند. با این کار کاهش پروسه بوت شدن سریعتر انجام میپذیرد. برنامه هایی که از طریق ODEX طراحی میشوند، همه ی فایل های آنها در اولین بوت سیستم عامل، اکسترکت (باز) شده و درون حافظه کپی میشوند. برای اجرای بعد دیگر نیازی به اکسترکت کردن نیست، همه ی فایل ها وجود دارند، بدلیل اینکه نیازی به اکسترکت دوباره ی فایل ها نیست، سرعت اجرای برنامه های ODEX بسیار بالاست. و بخاطر اینکه قبل از اجرا شدن، اکسترکت شده اند، هک کردن آنها بسیار سخت میباشد.
فایل های DEODEX: اصولا DEODEX به منظور ویرایش و بازگردانی فایل های ODEX بکار میره، بصورتیکه فایل های اکسترکت شده در ODEX ها جمع آوری میشوند و بصورت یک مجموعه در می آیند. بنابراین فایل های اکسترکت شده، بصورت فایل هایی با نام classes.dex دوباره اسمبل میشوند. با انجام این کار تمامی فایل های یک نرم افزار با هم در یک مجموعه برگشت داده و یک جا جمع آوری میشوند. در نتیجه امکان تغییرات فایل ODEX با این روند فراهم میشود.
در کل، تمامی نرم افزارها و یا رام های deodex شده ، تمامی نرم افزار ها و فایل های آنها برگشت داده شده و بصورت متحد در یک مجموعه جمع آوری شده، و دیگر از طریق مکانی دیگر اجرا نمیشوند. با این کار، ما میتوانیم تمامی تغییرات را در آنها انجام دهیم.
Radio : رادیو شاید مهمترین قسمت گوشی شما باشد ( این قسمت خظرناک ترین قسمت گوشی است و فقط با این قسمت است که شما به راحتی میتونید گوشیتون رو Brick کنید و اگر گوشیتون Brick بشه ئیگه را برگشتی نخواهد داشت )
رادیو شامل همه فایل ها و ابزاری است که گوشی شما برای همه نوع ارتبازاتی که دارد از اون ها استفاده میکند . این ابزارها شامل همه شبکه های بیسیم و همه ارتباطات نرم افزار با مادربرد و همه سخت افزارها میشود . در انتخاب و تعویض این نوع فایل ها خیلی دقت کنید چون شاید باعث شوند که شما دیگر گوشی آندرویدی نداشته باشید .
Android SDK : برنامه ای است که بوسیله این برنامه میتوانید همه دستورات مربوط به آندروید را در کامپیوتر اجرا کنید . Android SDK به صورت یک پک از سود خود گوگل برای همه آندروید داران عرضه شده است اما به علت اینکه ما ایرانی هستیم و گوگل برای ما ***** میباشد پس به اجبار باید گوگل را دور بزنیم . اگر گوشی دارید که آندروید دارد پس حتما باید Android SDK را دانفلود کنید تا بتونید مراحل اولیه کارها با آندروید را انجام بدهید .
روت کردن (Rooting): اجازه ی دسترسی به فایل های سیستمی ! روت کردن یک ابزار به معنی در اختیار گرفتن کامل آن و دستیابی به تمامی بخش های دستگاه است.روت کردن به این معنی است که شما می توانید به دیگر اپلیکیشن ها و فایل های سیستمی گوشی هم دسترسی داشته باشید. زیرا بسیاری از نرم افزار ها (مانند برنامه های پشتیبان گیری) برای کارکرد بهینه به چنین دسترسی نیاز دارند.
به عبارت دیگر روت كردن به عملي گفته ميشود كه با انجام آن شما اين امكان را خواهيد داشت كه از توانايي هاي گوشي اندرويديتان تمام استفاده را ببريد با روت كردن شما امكان استفاده از اقیانوسی از كاستوم رام ها و ساير ابزار هاي ارايه شده براي گوشي را خواهيد داشت . Root کردن در دستگاه آندروید باعث اضافه شدن یک برنامه کوچک Linux به اسم SU که مخفف عبارت SuperUser هستش میشود که به شما اجازه میده که برنامه ها و دستورات مختلفی رو اجرا کنید . هر چیزی ، چه برنامه چه یوزر و چه یک دستور دارای یک درجه بندی هستش که در سیستم عامل تعریف شده . یوزری که دستگاه خودش رو Root میکنه همانند یک رئیس هستش که میتونه هر کاری رو بر روی دستگاه انجام بده ( خوب یا بد ) ، نکته اي که بايد به آن توجه کنيد ، از بين رفتن گارانتی دستگاه با روت کردن آن است، البته با آنروت کردن و نصب رام استوک ، گارانتی برميگردد.
منبع AAPD11
بهترین وبسایتی که تاحالا دیدم.ازتون متشکرم
ممنون از اشتراک گذاریتون موفق باشید
سلام.وبسایت زیبایی دارید.ممنون
سلام. ممنون از مطالب مفیدتون
سلام. مطالب خیلی مفیدی بود. باتشکر